૯ . બદલાયેલા પપ્પા

તમારી પાસે સારા , સાચ્ચા મિત્ર હોય છે અને તમે સ્વયં એમના સારા , સાચ્ચા મિત્ર બની રહો છો એનો લાભ તમને પોતાને જ મળતો હોય છે .
સુરેશભાઈમાં વૈરાગ્યની ઝલક જોવા મળી . અમને જે ભાવોની સ્પર્શના નથી મળી તે ભાવોની સ્પર્શના આમને થઈ ગઈ છે , જૈન મિત્રોએ અનુભવ્યું . હકીકત માં સૌ સ્તબ્ધ થયા . આ ઉભરો છે કે પાકટ વિચાર છે તે ચકાસવું જરૂરી લાગ્યું . ભાયાણી પરિવારની માનસિક શાંતિ માટે કલ્યાણમિત્રો દ્વારા પહેલો વિચાર એ બન્યો કે હવે કોઈ સાધુસમાગમ માટે ક્યાંય બહારગામ જવાનું નહીં . સુરેશભાઈને આ નિર્ણય મંજૂર હતો . કલ્યાણમિત્રો દ્વારા જ બીજો વિચાર બન્યો અને સુરેશભાઈને કહેવામાં આવ્યું કે તમે પરિવારને જૈનધર્મ સાથે જોડવાની કોશિશ કરો . સુરેશભાઈએ ઘરમાં એનો અમલ શરૂ કર્યો , આધ્યાત્મિક વાર્તાલાપ દ્વારા .
બુધવાર પેઠ , મોટા ઘરનાં સ્વજનોને સમજાવવાનું એમણે ટાળ્યું કેમકે હરિદાસભાઈ માનવાના નહોતા . રવિવાર પેઠનું નાનું ઘર એમનું ટાર્ગેટ ઓડિયન્સ બન્યું . મરણ પછી આપણું શું થશે ? આ મુદ્દો પકડીને પત્ની અને ત્રણ બાળકો સાથે સંવાદ કરવા લાગ્યા . કટ્ટર વૈષ્ણવપંથી માનસ ધરાવતા ચારેય જણાને આમાં જૈનધર્મની ગંધ આવી નહીં . સૌ પોતપોતાની રીતે દલીલો કરી એ અધ્યાત્મની વાતને વ્યર્થ ઠેરવવાની કોશિશ કરતા , સુરેશભાઈને વાર્તાલાપમાં ચૂપ કરી દેવાનું લક્ષ્ય રહેતું . સુરેશભાઈને આ જ જોઈતું હતું , એ સિમ્પલ પોઈન્ટથી વાત ચાલુ કરતા અને દલીલબાજીના સિલસિલાને એક અઘરી વાત સુધી પહોંચાડી દેતા . ઘરનું વાતાવરણ , પારિવારિક સંવાદથી ઉષ્માપૂર્ણ બન્યું રહેતું .
પરીક્ષા પછી બાળકો પ્રગતિપત્રક પર દસ્તખત લેવા પપ્પા પાસે આવે . તે સમયે આરસીએમ સ્કૂલમાં વર્ષે ચાર પરીક્ષા લેવાતી . ત્રણ મહિને અને આઠ મહિને નાની પરીક્ષા . છ મહિને અને બાર મહિને મોટી પરીક્ષા . દરેક વખતે પ્રગતિપત્રકમાં પપ્પાની સહી લેવાની હોય . પપ્પા એમનેમ સહી ન કરે .
પૂછે : આ એક્ઝામ પછી શું ?
જવાબ મળે : નવી એક્ઝામ .
પૂછે : એ એક્ઝામ પછી શું ?
જવાબ મળે : છેલ્લી એક્ઝામ .
પૂછે : એ એક્ઝામ પછી શું ?
જવાબ મળે : નવા ધોરણમાં ઍન્ટ્રિ .
પૂછે : એ ધોરણ પછી શું ?
જવાબ મળે : ફરી એક્ઝામ અને ફરી નવું ધોરણ .
પૂછે : છેલ્લે પછી શું ?
જવાબ મળે : એસએસસી પાસ કરવાની .
પૂછે : અચ્છા એના પછી શું ?
જવાબ મળે : કોલેજ પાસ કરવાની .
પૂછે : એના પછી શું ?
જવાબ મળે : મોટી નોકરી મળશે .
પૂછે : એના પછી શું ?
સંકોચપૂર્વક જવાબ મળે : પછી લગન કરી લેવાના .
પૂછે : એના પછી શું ?
જવાબ : મજા કરવાની .
પૂછે : મજા કરવાની એટલે શું ?
જવાબ મળે : સુખી થઈને રહેવાનું .
પૂછે : તમને લાગે છે હું સુખી છું ?
મુગ્ધ ભાવે જવાબ મળે : હાસ્તો .
હવે કહે : હું મારો અનુભવ કહું છું . હું લગ્ન કરીને સુખી થયો નથી . તમારે
સુખી થવું છે ?
ડરતાં ડરતાં જવાબ મળે : હા .
પપ્પા છેલ્લા બોલે સિક્સર મારે : સુખી થવું હોય તો લગન કરવાના સપના જોતા નહીં .
આ વાર્તાલાપ પૂરો થાય પછી પ્રગતિપત્રક પર પપ્પાની સહી મળે .
ફરીવાર સહી લેવાની હોય ત્યારે આ જ સવાલ જવાબ ચાલે . છેલ્લે ફટકારે : હું લગન કરીને દુઃખી થયો છું , તમારે દુઃખી થવું છે ?
બાળકો માટે આ ડોઝ હેવી બની રહેતો . ક્યારેક સંવાદ આગળ ચલાવે .
પૂછે : લગન પછી શું ?   જવાબ મળતો : છોકરાઓ થશે ? પૂછે : છોકરાઓ એટલે શું ? 
જવાબ મળતો : દીકરો થશે  અથવા દીકરી થશે  .
પૂછે : પછી શું ?
જવાબ મળતો : એ લોકો મોટા થશે .
પૂછે : ને તમે મોટા નહીં થવાના ?
જવાબ મળતો : હા , અમે વધારે મોટા થવાના ?
પૂછે : પછી શું ?
કંટાળા સાથે જવાબ આવતો : પછી શું ? પછી બુઢ્ઢા થઈ જવાના .
તોયે પૂછે : પછી શું ?
ફટાકથી જવાબ આવતો : પછી મરી જવાના .
છેલ્લે પૂછે : મર્યા પછી શું ?
જવાબ આવતો : ખબર નહીં .
પપ્પા કોઈ ઋષિની અદાથી કહેતા કે મર્યા પછી કોણ ક્યાં જાય છે એની કોઈને ખબર નથી . તમે જેમ આવતી એક્ઝામની તૈયારી કરો છો , આવતા ધોરણની તૈયારી કરો છો , કોલેજની તૈયારી કરો છો , અરે , લગનની તૈયારી કરો છો , અને માબાપ બનવાની તૈયારી કરો છો તેમ મર્યા પછી ક્યાં જવું છે એની પણ તૈયારી કરજો અને મર્યા પછી ક્યાં નથી જવું એની પણ તૈયારી કરજો .
પત્ની અને ત્રણ બાળકોને આ વાત સાચી લાગતી . આમાં ક્યાંય જૈનધર્મ સંબંધી રજૂઆત નથી એ પણ સમજાતું એટલે વિરોધ કરવાની જરૂર લાગતી નહીં . ઘરમાં એક નવા તત્ત્વચિંતને પ્રવેશ કરી લીધો .
બદલાયેલા પપ્પાનું સ્વરૂપ બાળકો માટે નવું હતું . આ બહાને પણ પપ્પા સાથે ઘણી બધી વાતો થાય છે એની ખુશાલી મળતી હતી .
કલ્યાણમિત્રો દ્વારા સુચવાયેલો ત્રીજો નિર્ણય , એક પ્રસ્તાવ હતો . એનો સારાંશ એ હતો કે – તમારે દીક્ષા લેવી છે તો એકલા શું કામ લો છો ? સાથેસાથે તમારા દીકરા દીક્ષા લે એવી પણ મહેનત કરોને .
સુરેશભાઈનો વૈરાગ્ય જો કાચો હોય તો આ પ્રસ્તાવ સામે સુરેશભાઈ હાર માની લે , એવું બની શકતું હતું . સુરેશભાઈએ આવા કોઈ પ્રસ્તાવની કલ્પના કરી નહોતી .
દીકરાઓ તૈયાર થાય એની માટે શું કરી શકાય , એમણે પૂછ્યું હતું . ( ક્રમશઃ )